"КАВКАЗ" - А. С. Пушкин (1829)

Читает великий актер русского театра и кино:
Иннокентий Смоктуновский >>>>

Кавка́з подо́ мно́ю. Оди́н в вышине́
Стою́ над снега́ми у кра́я стремни́ны;
Орёл, с отдалённой подня́вшись верши́ны,
Пари́т неподви́жно со мной наравне́.
Отсе́ле я ви́жу пото́ков рожде́нье
И пе́рвое гро́зных обва́лов движе́нье.

Здесь ту́чи смире́нно иду́т подо́ мной;
Скво́зь них, низверга́ясь, шумя́т водопа́ды;
Под ни́ми утёсов наги́е грома́ды;
Там ни́же мох то́щий, куста́рник сухо́й;
А там уже́ ро́щи, зелёные се́ни,
Где пти́цы щебе́чут, где ска́чут оле́ни.

А там уж и лю́ди гнездя́тся в гора́х,
И по́лзают о́вцы по зла́чным стремни́нам,
И па́стырь нисхо́дит к весёлым доли́нам,
Где мчи́тся Арагва в тени́стых брега́х,
И ни́щий нае́здник таи́тся в уще́лье,
Где Те́рек игра́ет в свире́пом весе́лье;

Игра́ет и во́ет, как зверь молодо́й,
Зави́девший пи́щу из кле́тки желе́зной;
И бьётся о бе́рег в вражде́ бесполе́зной
И ли́жет утёсы голо́дной волно́й...
Вотще́! нет ни пи́щи ему́, ни отра́ды:
Тесня́т его́ гро́зно немы́е грома́ды.

კავკასიონი

ალექსანდრე პუშკინი

მე გადავცქერი კავკასიონს, და ვდგევარ საშიშ

ნაპრალის პირად – მყინვარების და თოვლის ზევით:

გადაღმა კლდეზე წამოფრინდა არწივი რხევით

მე გამისწორდა და უძრავად ელვარებს ცაში.

ვხედავ ასტეხა ნიაღვარმა თავის ზვირთები,

და პირველ ზვავთა მოძრაობას მე ვაკვირდები.

ქვევით ღრუბლები თითქოს არსად მიიჩქარიან,

მათ ჩანჩქერები ხლეჩავენ და სცვივიან ხრამში;

შიშველი მთები ჩასდგომიან ერთმანეთს მხარში;

სულ ძირს კი ხავსი, ხრიოკი და ეკალნარია;

და სადაც მუხნარს არე მწვანეთ დაუბურია,

ჩიტების სტვენა და ირმების თქარათქურია.

მთებში კი როგორც ბუდეებში, მრავალი ორბის

სახლები სჩანან… კალთებს ცხვარი შემოსევია.

ნათელ მიდამოს აგერ უკვე მწყემსიც სწვევია,

ჩრდილიან ხევში აწყვეტილი არაგვი მორბის.

ბედკრულ ცხენოსანს მოუნახავს კლდეში კარავი,

განგაშებს თერგი გულზვიადი და შემზარავი.

თამაშობს, ღმუის – როგორც მხეცი, რომელიც ბორგავს

თუ შეიყნოსა გალიაში საძიძგნი ლეში;

ვეღარ ეტევა თავის ვიწრო საპყრობილეში

და მშიერ ზვირთით გარინდებულ ნაპირებს ლოკავს.

ამაოდ. მისთვის აღარც საზრდო, შველაც როდია,

მისთვის კლდეები შემზღუდველი კალაპოტია.

ასე სილაღეს სულს უხუთავს კანონი ავი,

ასე უფლების ქვეშ სწუხდება ველური ტომი,

ასევე ბრაზობს დღეს კავკასი მდუმარედ მდგომი,

ასე სურს უცხო ძალებისგან დაიხსნას თავი.

თარგმანი პაოლო იაშვილის, ტფილისი, 1936